خاک دستی، گنجینه ای ارزشمند در طبیعت

خاک یکی از مصالح مورد نیاز در امر ساختمان‌سازی است که باید از کیفیت بسیار بالایی برخوردار باشد تا بتوان اجرای سازه را به صورت ایمن روی خاک اجرا کرد. خاک‌ها دارای تنوع بسیار بالایی‌اند که هر کدام کاربردهای متنوعی را از آن خود کرده‌اند. یکی از انواع خاک‌های موجود در جهان، خاک دستی است. این نوع خاک همانطور که از نامش مشخص است، به صورت طبیعی یا صنعتی نبوده و به صورت دستی به وجود می‌آید. خاک‌های دستی می‌توانند تنوع بسیار زیادی داشته باشند، اما از نظر خواص و قابلیت‌ها با یکدیگر مشابهت بسیار زیادی خواهند داشت. در صورت نیاز به استفاده از خاک دستی در صنعت ساختمان سازی، در ابتدا باید با این نوع خاک و عملکرد آن آشنا شوید. با این مقاله از شرکت مهندسی ابرند همراه باشید.

خاک دستی چیست؟

خاک دستی یکی از انواع خاک‌های ساخت دست بشر است. این نوع خاک برخلاف خاک‌های طبیعی از محصولاتی که ساخت دست بشر می‌باشند، تولید می‌شود. گاهی اوقات نخاله‌های ساختمانی نظیر آجر روی زمین باقی می‌مانند. به مرور زمان این نخاله‌ها تخریب می‌شوند و به خاک تبدیل خواهند شد. این نوع خاک که در بسیاری از مناطق ساختمان سازی وجود دارد، با نام خاک دستی شناخته می‌شود. از این رو نحوه تولید خاک دستی کاملا متفاوت از نحوه تولید خاک‌های یکپارچه طبیعی در جهان است.

خاک‌های دستی دارای انسجام خوبی نیستند و در گروه خاک‌های غیر باربر دسته بندی می‌شوند. با توجه به اینکه نخاله‌های ساختمانی دپو شده می‌توانند تنوع بسیار زیادی داشته باشند، خاک‌های دستی نیز متنوع هستند و از نظر رنگ‌بندی و حتی مشخصات فنی می‌توان تفاوت‌های بسیار زیادی را در این نوع خاک مشاهده کرد.

برای آشنایی بیشتر با خدمات گودبرداری و پایدارسازی گود بر روی لینک‌ها کلیک کنید.

نحوه شناخت خاک دستی

شناسایی خاک دستی توسط مهندسین ناظر به راحتی قابل انجام است. چرا که این مهندسین اطلاعات کافی در مورد تفاوت خاک بکر و دستی دارند و می‌توانند به راحتی متوجه کیفیت خاک شوند. با این حال افرادی که اطلاعات کافی در این مورد ندارند نیز می‌توانند به راحتی خاک دستی را شناسایی کنند. این خاک‌ها همراه با محصولات دست ساز انسان هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به آجر، موزاییک و پلاستیک اشاره کرد.

در صورتی که در حین خاک برداری متوجه وجود آجر، موزاییک و تکه‌هایی از پلاستیک شدید، می‌توانید متوجه دستی بودن خاک شوید. خاک طبیعی بکر بدون هیچ گونه اثرات این چنینی قابل بهره برداری است و در آن قطعات موزاییک یا آجر وجود ندارد. علاوه بر این، رنگ خاک‌های طبیعی با خاک‌های دستی متفاوت است که مهندسین می‌توانند با توجه به تفاوت رنگ خاک طبیعی بکر و خاک‌های دستی متوجه تفاوت این دو نوع خاک شوند و در نهایت بهترین خاک را برای اجرا در ساختمان‌ها انتخاب نمایند.

آیا خاک دستی مناسب ساختمان سازی است یا خیر؟

متاسفانه بسیاری از مشکلات و خطرات در ساختمان سازی به دلیل عدم استفاده از خاک مناسب است. اجرای فونداسیون یک سازه باید حتما روی یک خاک مناسب انجام شود. در غیر این صورت کل سازه از مقاومت بسیار پایینی برخوردار است و احتمال آسیب به ساختمان در اثر وارد آمدن یک بار کوچک و کم اهمیت وجود دارد. همانطور که اشاره شد، خاک دستی از باقی مانده‌های نخاله ساختمان سازی به وجود می‌آید. در هنگام اجرای فونداسیون، می‌توان این نوع خاک را در کف زمین مشاهده کرد.

با توجه به استحکام پایین خاک دستی و غیر باربر بودن آن، امکان استفاده از این نوع خاک در ساختمان سازی وجود ندارد و باید در صورت مشاهده این نوع خاک، به طور کامل آن را از روی زمین برداشت کرد. مگر اینکه فرآیندهای مورد تایید روی خاک دستی انجام شوند تا بتوان آن را برای امر ساختمان سازی مورد استفاده قرار داد. در حال حاضر برخی از مهندسین با اضافه کردن آهک به خاک دستی، تصور می‌کنند که این خاک‌ها می‌توانند در امر ساختمان سازی مورد استفاده قرار گیرند. ولی این کار کاملا اشتباه بوده و مورد تایید سازمان نظام مهندسی نیست.

بهترین نوع خاک برای فونداسیون در ساختمان

در حال حاضر بهترین خاکی که می‌تواند برای ساختمان سازی مورد استفاده قرار گیرد، خاک طبیعی بکر است. این نوع خاک دارای قدرت باربری بسیار خوبی است و به راحتی در شرایط مختلف از خود مقاومت بسیار بالایی نشان می‌دهد. خاک طبیعی بکر به خاک دست نخورده گفته می‌شود که در زیر خاک نباتی (جایی که ریشه گیاه در آن وجود دارد) قرار می‌گیرد. این نوع خاک مقاومت لازم را برای اجرای فونداسیون دارد و نباید با خاک نباتی یا خاک دستی مخلوط گردد.

رسیدن به خاک بکر باید حتما توسط مهندس ناظر مورد تایید قرار بگیرد. چرا که در حال حاضر فقط این نوع خاک مورد تایید ساختمان سازی است و هر نوع خاک دیگر نباید در امر ساختمان سازی مورد استفاده قرار گیرد. معمولا حداقل عمق خاک برداری در زمین‌های بدون رویش گیاه، 15 سانتی متر است. با این ممکن است با توجه به شرایط زمین‌ها، عمق خاک برای اجرای فونداسیون و پی ریزی متفاوت باشد. در چنین شرایطی فقط مهندس ناظر است که وظیفه دارد عمق خاک برداری را تایید کند.

سخن پایانی

استفاده از خاک مناسب در امر ساختمان سازی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. متاسفانه در برخی از مواقع عدم استفاده از خاک مناسب، دلیلی برای افت کیفیت کار ساختمان سازی است و همین موضوع ایجاب می‌کند که افراد در هنگام انتخاب بهترین نوع خاک، توجه کافی به مشخصات خاک و عملکرد آن داشته باشند. در این مقاله شما را با خاک دستی آشنا کردیم. این خاک به دلیل نداشتن یکپارچگی کافی و عملکرد مناسب، نمی‌تواند در امر ساختمان سازی مورد استفاده قرار گیرد. از این رو در صورت مشاهده این نوع خاک در کف زمین، باید قبل از فونداسیون حتما خاک را از کف زمین برداشت کرد و سپس عمق خاک برداری را برای رسیدن به خاک مناسب افزایش داد.