جت گروتینگ چیست؟
جت گروتینگ یکی از بهترین روش‌های تثبیت و اصلاح خاک است که توانایی حل بسیاری از مشکلات ژئوتکنیکی را دارد و در سال‌های اخیر مورد استقبال بسیاری از مهندسان ژئوتکنیک قرار گرفته است. این روش که به عنوان ایمن‌ترین روش جهت انجام عملیات ژئوتکنیکی در جهان شناخته می‌شود، در سال‌های اخیر در داخل کشور نیز مورد استقبال کارفرمایان و مهندسان ژئوتکنیک قرار گرفته است.
تاریخچه روش جت‌گروتینگ
در میان تمامی روش‌های بهسازی خاک، روش جت‌گروتینگ دارای جایگاه ویژه‌ای است. امروزه همگان بر این موضوع اتفاق نظر دارند که روش جت‌گروتینگ قادر است برای بیشتر مشکلات ژئوتکنیکی راه حل‌های مناسبی ارائه کند. این روش اولین بار در سال 1974 در ژاپن مورد استفاده قرار گرفت. یکی از اولین کاربردهای این روش استفاده از آن به عنوان دیوار آب‌بند بود.
در ابتدا جت گروتینگ بیشتر به عنوان روشی جهت اصلاح مشخصات خاکهای سطحی به منظور احداث فونداسیون سازه‌های بزرگ مورد استفاده قرار می‌گرفت. در دهه 80 میلادی روش جت گروتینگ در ایتالیا، آلمان و بریتانیا مورد استقبال زیادی قرار گرفت. پس از آن این روش در اروپا به طور گسترده‌ای به عنوان یک ابزار ژئوتکنیکی مطلوب رواج یافت. علاوه بر آن کاربری‌های این روش نیز گسترش یافت به طوریکه به منظور استفاده در فونداسیون، گودبرداری‌ها، تونل‌سازی، کنترل آب زیرزمینی و مقاوم‌سازی مورد استفاده قرار گرفت.
جت‌گروتینگ در دهه 80 میلادی در امریکا نیز مورد استفاده قرار گرفت، اما شروع کندی داشت. علت اصلی این موضوع عدم شناخت کافی از این تکنولوژی بود. هر چند پس از مدتی این روش در جامعه مهندسی ایالات متحده امریکا و پس از آن در کانادا مورد مقبولیت قرار گرفت، چرا که در قیاس با روش‌های دیگر برای مشکلاتی اعم از نگهداری گود، کنترل آب زیرزمینی، آب‌بندی گودها، محافظت از پل‌ها در برابر شستگی، پایدارسازی شیب‌ها و مقاوم‌سازی خاک زیر فونداسیون سازه‌های قدیمی، راه حل‌های عملی‌تر، کاراتر و مقرون به صرفه‌تری ارائه می‌کرد. در همین بازه زمانی، این روش در بیشتر کشورهای امریکای جنوبی و مخصوصا در برزیل مورد استقبال قرار گرفت.
روش اجرای جت گروتینگ
روش جت‌گروتینگ با عملکرد انجمادی (Solidification) به طور همزمان موجب افزایش مقاومت، کاهش نفوذپذیری و کاهش پتانسیل نشست خاک می‌گردد. روش کار بدین صورت است که ابتدا دستگاه تا عمق مورد نظر در داخل جسم خاک نفوذ می‌کند. سپس جت دوغاب سیمان با سرعت بسیار زیاد از نازل تعبیه شده در نوک حفار به سمت بیرون جریان می‌یابد. همزمان با خروج جت، حفار با سرعت مشخصی دوران می‌کند. بدین ترتیب جت دوغاب خروجی با عملکرد تخریب و اختلاط، خاک محل را به صورت درجا تثبیت می‌کند.
در این روش که تنها با ابزار پیشرفته قابل اجراست، توده ها یا به عبارتی ستونهایی مدفون از مخلوط خاک و سیمان به وسیله پمپ تزریق مخصوص با فشار بسیار بالا ( فشار ۳۰۰ تا ۸۰۰ بار) در محل تولید می شود.
یکی از بزرگترین مزیت های استفاده از روش جت گروتینگ، امکان تحکیم در زمین با وجود آب زیرزمینی می باشد. وجود آب زیرزمینی در خاک باعث ایجاد هیچگونه مشکلی در اجرای جت گروتینگ نمی باشد.
لازم به ذکر است که با تغییر پارامترهایی از جمله استفاده از افزودنی های مختلف در دوغاب و حتی مسلح کردن ستون جت گروت، می توان به دامنه کاربرد جت گروتینگ ، وسعت و تنوع بیشتری افزود.
شرایط مطلوب خاک جهت جت گروتینگ
بر خلاف بسیاری از روش‌های بهسازی و پایدارسازی، روش جت‌گروتینگ می‌تواند در گستره عظیمی از خاک‌ها مورد استفاده قرار گیرد. نتایج مرتبط با نمودار زیر در مورد خاکهای غیر همگن و زمین‌هایی که لایه‌بندی خاک آنها در عمق تغییر می‌کند معتبر است. علاوه بر آن این روش در سنگ‌های نرم و خاکهای با دانه‌های بزرگتر از 300 میلی‌متر مورد استفاده قرار گرفته و نتایج مثبتی داشته است.
