English
فارسی
امروزه انجام مطالعات و بررسیهای ژئوتکنیکی برای هر سازه‌ای یک اصل علمی و پذیرفته شده است. اساس طراحی ژئوتکنیکی هر سازه به اطلاعات ژئوتکنیکی همان سازه بستگی دارد و در این میان نقش مقاومت مجاز، ضرایب نشست، ضریب ارتجاعی و پارامترهای لرزه‌ای خاک بر کسی پوشیده نیست. دستیابی به اطلاعات مزبور جز با بررسیهای ژئوتکنیکی امکان پذیر نیست.
متأسفانه در کشور ما فقط در برخی از استان‌های معدود و انگشت شمار، بررسیهای ژئوتکنیکی بصورت محدود در ساختمان‌های بیش از چهار طبقه انجام می‌شود. درساختمان‌های کمتر از چهار طبقه نیز معمولاً بررسیهای ژئوتکنیکی انجام نمی‌شود.
به دلایل بسیار مطالعات ژئوتکنیکی در تمامی سازه‌ها ضروری است از جمله:کاربرد دانش ژئوتکنیک هرگز به تعداد طبقات و نوع ساختمان بستگی ندارد. هرگاه تنشی به زمین وارد شود ساختگاه باید از نظر مقاومت و نشست بررسی گردد اگرچه سازه سبک، کم طبقه و یا کم اهمیت باشد. به کرات مهندسان محاسب، سازه‌ای را به دلیل کم طبقه بودن با فرض مقاومت خاک بالا طراحی نموده‌اند در حالیکه با هوشیاری ناظر ساختمان و پس از بررسیهای ژئوتکنیکی معلوم گردیده مقاومت مجاز زمین به دلیل وجود لایه‌های خاک ضعیف و نشست‌پذیر بمراتب کمتر بوده است. سازه‌های بسیاری بر اساس مقاومت مجاز خاک فرضی! محاسبه و اجرا گردیده ولی پس از نشست ساختمان مشخص شده که در زیر پی، لایه ضعیف و یا نشست‌پذیر خاک بوده است. کوی پردیس باغمیشه یا سازه‌های متعدد یک یا دو طبقه‌ی کوی افسران تبریز بر روی لایه‌ای از خاکریزی به عمق حداقل ۲۰ متر احداث گردیده‌اند! و یا اجرای باند شمالی اتوبان زینبیه تبریز ـ میانه بر روی خاکریزی ناشناخته به هنگام ساخت و به ضخامتی بیش از ۵ متر سبب بروز مشکلات در سالیان متعدد و اتلاف هزینه‌های ملی شد!
انجام مطالعات ژئوتکنیکی برای تمام سازه‌ها ضرورت دارد لکن بر اساس مساحت زیربنا و تعداد طبقات و اهمیت پروژه باید به حجم تحقیقات ژئوتکنیک افزوده شود. شاید در پروژه‌ای با طبقات و زیربنای کم مانند یک خانه مسکونی کم طبقه با حفاری اندک، چند آزمایش SPT و مختصر گزارش ژئوتکنیک بتوان به نتیجه مورد نظر دست یافت در حالیکه در یک سازه بلند به یک گزارش کامل و جامع با حفاری‌های عمیق و آزمایش‌های متنوع و متناسب با نوع زمین و محاسبات دقیق نیاز است.
ضمنا برای طراحی سازه‌های مقاوم در برابر زلزله، شناخت جنبش نیرومند زمین که انتظار می‌رود در طول عمر مفید سازه رخ دهد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بهترین راه برای شناخت ویژگی های جنبش نیرومند زمین، بدست آوردن نمودار حرکت زمین از جمله شتاب نیرومند زمین در هنگام رویداد زمین لرزه‌های متوسط تا بزرگ می‌باشد و این امر بوسیله دستگاه شتابنگار موجود در محل و رخداد زمین‌لرزه در گستره نزدیک میسر می‌شود. که برای نیل به این هدف مطالعات تحليل خطر و لرزه خيزي انجام می گیرد که بطور خلاصه شامل موارد ذیل می باشد. ،بررسي اجمالي زمين شناسي و لرزه شناسي عمومي منطقه طرح ،تعيين گسله هاي لرزه زای موجود در منطقه ،برآورد شتاب مبناي افقي و قائم بستر جهت استفاده در طراحي سازه اي ،برآورد خطرات جانبي ساختگاه مانند گسلش و برآورد طيف پاسخ زمين.
نتیجه این بررسی ها در قالب یک دفترچه گزارش مطالعات ژئوتکنیک و لرزه خیزی ارائه می گردد.