رسوبات یخچالی

رسوبات یخچالی، رسوباتی هستند که توسط یخچال‌های طبیعی حمل و ته‌نشین می‌شوند. هنگامی که یخچال ذوب می‌شود، موادی که همراه آن در حال جابه جایی بوده، در محل ذوب یخ رسوب می‌کنند.

این رسوبات از نظر اندازه دانه‌ها، ترکیب و نحوه ته‌نشینی، انواع مختلفی دارند. رایج‌ترین نوع آن‌ها یخ‌نهشته‌ها هستند که به‌طور نامنظم و بدون لایه‌بندی در محل ذوب یخچال رسوب می‌کنند.

در مطالعه این مطلب با شرکت مهندسی ابرند همراه شوید تا بیشتر در این مورد گفتگو کنیم.

بیشتر بخوانید:همه چیز در رابطه با آزمایشات و بررسی خاک در پروژه های عمرانی

رسوبات یخچالی چیست؟

این نام به رسوباتی اطلاق می‌­شود که توسط یخچال‌های طبیعی حمل و ته‌نشین شده و اغلب در مناطقی یافت می‌شوند که در گذشته تحت تأثیر یخچال‌های طبیعی بوده‌اند.

یخچال‌های طبیعی، توده‌های بزرگی از یخ هستند که به‌طور مداوم در حال حرکت‌اند. این یخچال‌ها مواد مختلفی را از بستر خود جدا کرده و با خود حمل می­‌کنند که شامل سنگ‌ها، خاک، شن و ماسه و همچنین آب هستند.

رسوبات یخچالی منابع مهمی برای مواد‌معدنی و خاک بوده و از نقطه نظر چشم ­اندازهای طبیعی نیز از اهمیت زیادی برخوردارند. این رسوبات همچنین می‌توانند اطلاعاتی در مورد تاریخچه یخچال‌های طبیعی و تغییرات آب و هوایی در گذشته ارائه دهند. موضوعی که از دید محققین زمین شناسی دور نمانده و به ­عنوان یک منبع اطلاعاتی غنی مورد استفاده قرار می­‌گیرد.

در ادامه به معرفی انواع مختلف این رسوبات و اهمیت آن‌ها می‌­پردازیم.

برای آشنایی بیشتر با میخکوبی یا نیلینگ به این بخش مراجعه کنید.

از تنوع رسوبات یخچالی چه می‌­دانیم؟

رسوبات یخچالی به‌طور کلی به دو دسته (till) یا یخ‌نهشته‌ و (glacial fluvial deposits) یا رسوبات یخچالی-رودخانه‌ای تقسیم می‌شوند:

یخ‌نهشته‌ها (till):

یخ‌نهشته‌ها رایج‌ترین نوع رسوبات یخچالی هستند که از مواد مختلفی تشکیل شده و در اثر سایش توسط یخچال از سنگ‌های بستر و دیگر مواد همراه با یخ جدا شده‌اند. اندازه دانه‌های یخ‌نهشته‌ها از قطعات بزرگ سنگی تا ذرات ریز رس را شامل می‌شود این بخش موادی هستند که توسط یخچال‌های طبیعی حرکت و در نهایت رسوب داده شده‌­اند. این مواد معمولا لایه‌بندی نداشته و متنوع و گوناگون نیستند.

این رسوبات در هنگام ذوب یخچال بر جای گذاشته شده‌­اند و از نظر ترکیبات نیز، دانه‌های یخ‌نهشته از قطعات بزرگ سنگی، قلوه‌سنگ‌ها، ریگ‌ها و ماسه‌ها و همچنین رس تشکیل می‌شود که در اثر سایش مواد همراه با یخ و بستر حرکت یخچالی به‌وجود می‌آیند.

رسوبات یخچالی-رودخانه‌ای (glacial fluvial deposits):

این رسوبات از تخته‌سنگ، شن، ماسه، لای و رس به‌جا مانده از یخسار‌ها یا یخچال‌های طبیعی تشکیل شده‌ و توسط جریان آب حمل، مرتب و ته‌­نشین می‌شوند. رسوبات در اطراف یا پایین‌دست یخ تشکیل شده و شامل پشته یخچالی و مارتپه‌هایی هستند که در محل تماس یخ و مخروط‌افکنه‌های برون‌شستی و دشت‌های برون‌شستی در زیر حاشیه یخ تشکیل شده‌اند.

رسوبات برون‌شستی به‌طور معمول توسط جریان‌های سریع و متلاطم آب ذوب‌شده رودخانه‌ای-یخچالی حمل می‌شوند، اما گاهی نیز توسط جریان‌های ناگهانی سیلاب جابه‌جا می‌شوند.

با ویژگی‌های رسوبات یخچالی آشنا شویم!

این رسوبات عمدتا دارای ویژگی‌های زیر هستند:

تنوع در اندازه: اندازه دانه‌های این نوع رسوبات متنوع بوده و از قطعات بزرگ سنگی تا ذرات ریز رس را شامل می‌شود.

یکدست و فاقدلایه‌­بندی: رسوبات از نوع یخچالی به‌طور معمول لایه‌بندی ندارند و جورشده یا گوناگون نیستند.

حاوی دانه‌­های صاف و صیقلی: این رسوبات اغلب دارای دانه‌های گرد و صیقلی هستند که در اثر سایش توسط یخچال ایجاد می‌شوند.

رسوبات یخچالی-رودخانه‌ای در اثر حرکت آب ذوب‌شده یخچال‌ها تشکیل می‌شوند. این رسوبات در کنار، زیر یا پایین‌دست یخچال تشکیل شده و به‌طور معمول دارای لایه‌بندی مرتب هستند.

پایدارسازی گود با شرکت مهندسی ابرند، در نهایت تخصص و تجربه.

اهمیت رسوبات یخچالی

رسوبات از نوع یخچالی از جهات مختلف اهمیت زیادی داشته و می‌توانند اطلاعاتی در مورد تاریخچه یخچال‌های طبیعی و تغییرات آب و هوایی گذشته ارائه داده و در درک مفاهیم تاریخ زمین‌شناسی، اقتصاد، و محیط زیست به ما کمک کنند.

همچنین منابع مهمی برای مواد‌معدنی مانند: سنگ آهک، شن و ماسه، و گرانیت بوده و در ایجاد چشم‌اندازهای طبیعی زیبایی مانند دریاچه‌های یخچالی، تپه‌های ماسه‌ای، و دره‌های یخچالی نقش موثری دارند.

رسوبات یخچالی می‌توانند اطلاعاتی در مورد تاریخچه یخچال‌های طبیعی و تغییرات آب و هوایی گذشته ارائه داده و ما را در تشخیص منشا یخچالی مولد خود، سن یخچال‌ها و تغییرات آب و هوایی گذشته یاری کنند.

این رسوبات همچنین منابع مهمی برای مواد معدنی مانند سنگ آهک، شن و ماسه، و گرانیت بوده و در صنایع مختلفی مانند ساخت‌وساز، تولید سیمان و شیشه مورد استفاده هستند.

از منظر چشم اندازهای طبیعی نیز این رسوبات مواردی مانند دریاچه‌های یخچالی، تپه‌های ماسه‌ای و دره‌های یخچالی را ایجاد می­‌کنند که می‌توانند برای تفریح و گردشگری مورد استفاده قرار گیرند.

و در پایان… آیا رسوبات یخچالی مناسب ساخت و ساز است یا خیر؟

پاسخ کوتاه به این سؤال مثبت است، اما بسته به نوع رسوبات و شرایط استفاده، ممکن است نیاز به اقداماتی برای تقویت یا اصلاح آن‌ها جهت استفاده در ساخت­‌ و ساز باشد.

رسوبات یخچالی از نظر اندازه دانه، ترکیب و نحوه ته‌نشینی، انواع مختلفی دارند. برخی از انواع آن مانند شن و ماسه، برای ساخت‌وساز بسیار مناسب هستند. این رسوبات محکم و بادوام بوده و می‌توانند برای ساخت پایه‌های ساختمان‌ها، دیوارها و جاده‌ها استفاده شوند.

انواع دیگر مانند: گل و لای، نرم و قابل تراکم بوده و ممکن است در برابر بارهای سنگین مقاومت نکنند. به این دلیل برای ساخت‌وساز مناسب نیستند.

در صورتی که قصد استفاده از این نوع رسوبات برای ساخت‌وساز را داشته باشیم، لازم است ابتدا آزمایش شده و کیفیت آن‌ها مشخص شود. همچنین ممکن است نیاز به اقداماتی برای تقویت یا اصلاح آن‌ها باشد.