آشنایی با انواع جرثقیل و کاربرد آن ها

در این مقاله از شرکت مهندسی ابرند قصد داریم در مورد انواع جرثقیل صحبت کنیم و از نزدیک با انواع جرثقیل پرکاربرد که در ساخت‌وسازهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند، آشنا شویم. جرثقیل به عبارت ساده، به ماشین آلات و سازه‌های مرتفعی گفته می‌شود که برای بالا بردن و پایین آوردن افراد، مواد، مصالح ساختمانی و ماشین آلات دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

جرثقیل از به هم پیوستن یک موتور، یک گیربکس، یک اتاقک فرمان و چند بازوی مکانیکی، کابل، زنجیر و قرقره به هم ساخته می‌شود و از قدرت حمل و مانور بسیار بالایی برخوردار است. جرثقیل‌ها با توجه به حجم کار، ارتفاع کار و شرایط کاری مختلف، در انواع بسیار گوناگونی ساخته‌شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند.

برای آشنایی با ماشین آلات گودبرداری و کاربردهای مختلف آن‌ها، تا انتهای مطلب همراه ما بمانید.

انواع جرثقیل

جرثقیل‌ها از دیرباز به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای بشر در جابجایی و بلند کردن اجسام سنگین شناخته شده‌اند. از ساخت اهرام مصر باستان تا احداث آسمان‌خراش‌های سر به فلک کشیده امروزی، ردپای این ماشین‌های قدرتمند به وضوح قابل مشاهده است.

تنوع در انواع جرثقیل‌ها و کاربردهای گسترده آن‌ها، این ابزار را به یکی از عناصر کلیدی در صنایع مختلف تبدیل کرده است. از ساخت و ساز و معادن گرفته تا بنادر و کارخانجات صنعتی، جرثقیل‌ها نقشی حیاتی در حمل و نقل بارهای سنگین و انجام وظایف گوناگون ایفا می‌کنند.

دربخش ابتدایی مقاله قصد داریم به معرفی انواع جرثقیل و کارایی هر یک از آن‌ها بپردازیم. با بررسی انواع این ماشین‌های شگفت‌انگیز، آشنایی با ظرفیت، قابلیت‌ها و موارد استفاده آن‌ها را افزایش خواهیم داد.

جرثقیل‌های متحرک (Mobile Cranes)

جرثقیل‌های متحرک بر روی کراولرها یا لاستیک‌ها نصب می‌شوند و تحرک بیشتری نسبت به جرثقیل‌های استاندارد ارائه می‌دهند. توانایی آن‌ها برای حرکت در محل‌های کار و حمل مقادیر زیادی وزن، جرثقیل‌های متحرک را به یک افزونه بسیار محبوب برای بسیاری از پروژه‌ها تبدیل می‌کند.

نیلینگ تکنولوژی برتر سازه‌های پایدار

۱. جرثقیل حمل عرشه (Carry Deck Crane)

ویژگی کلیدی جرثقیل عرشه حمل‌ونقل همه‌کاره آن است. جرثقیل‌های عرشه حمل، نوع نسبتاً جدیدی از جرثقیل هستند که از مدل قدیمی‌تر خود تکامل یافته‌اند. این جرثقیل‌ها کوچک و چهارچرخ هستند، می‌توانند ۳۶۰ درجه کامل بچرخند و قابل حمل‌تر از انواع دیگر جرثقیل‌ها هستند. راه‌اندازی جرثقیل‌های حمل عرشه آسان است و اندازه کوچک آن‌ها به‌راحتی به آن‌ها امکان می‌دهد در فضا‌های محدود و باز حرکت کنند.

۲. جرثقیل خزنده یا کراولر (Crawler Crane)

ویژگی کلیدی جرثقیل خزنده این است که در زمین‌های نرم و ناهموار به‌خوبی کار می‌کند. در کراولرها به‌جای چرخ، از یک زیرشاخه مجهز به یک جفت مسیر لاستیکی استفاده می‌شود. اگرچه این ظرفیت چرخش خزنده را محدود می‌کند؛ اما امکان استفاده در زمین‌های نرم و مکان‌هایی با پیشرفت محدود را بدون ترس از واژگون شدن، فراهم می‌کند. کراولرها به دلیل حجیم بودن، تنظیمات خاص و نیاز به حمل‌ونقل از سایتی به سایت دیگر، برای پروژه‌های بزرگ‌تر و بلندمدت‌تر، مناسب‌تر هستند.

۳. جرثقیل شناور یا معلق (Floating Crane)

ویژگی کلیدی جرثقیل شناور این است که در محیط‌های آبی نیز کار می‌کند. جرثقیل‌های شناور که با عنوان کشتی جرثقیل نیز شناخته می‌شوند، برای پروژه‌هایی در دریا مانند ساخت و ترمیم بنادر یا سکو‌های نفتی استفاده می‌شوند. این جرثقیل‌ها تاریخچه‌ای غنی دارند و از قرون وسطی مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

درباره انکراژ یا مهارگذاری بیشتر بدانید.

۴. جرثقیل سطوح ناهموار (Rough Terrain Crane)

ویژگی کلید جرثقیل سطوح ناهموار، بهره بردن از ۴ لاستیک ثابت و ۴ چرخ محرک است. این جرثقیل‌ها برای عملیات برداشت و حمل در خارج از جاده و در زمین‌های ناهموار استفاده می‌شوند. یک جرثقیل سطوح ناهموار مشابه جرثقیل‌های کراولر ساخته می‌شود؛ اما به‌جای مسیر لاستیکی، قسمت زیرین با چهار تایر لاستیکی بزرگ مجهز شده است که معمولاً به چهارچرخ متحرک متصل هستند. جرثقیل‌های زمین ناهموار همچنین دارای بوم و پایه‌های تلسکوپی هستند تا پایداری را بهبود بخشند و تحرک را در مناطق تنگ و ناهموار بسیار قابل کنترل کنند.

۵. جرثقیل کامیونی (Truck-mounted Crane)

جرثقیل‌های کامیونی از دو قسمت کریر (کامیون) و بوم (بازو) تشکیل شده‌اند و به‌راحتی در جاده‌ها تردد می‌کنند. جرثقیل‌های کامیونی دارای وزنه‌های تعادلی و پایه‌هایی برای تثبیت هستند که به آن‌ها اجازه می‌دهد در حالی که بار زیادی را حمل می‌کنند به‌آرامی حرکت کنند. از این جرثقیل‌ها برای بازرسی، تعمیر، نگهداری و ساخت پل‌ها استفاده می‌شود.

جرثقیل‌های ثابت (Fixed Cranes)

جرثقیل‌های ثابت معمولاً در یک مکان یا نقطه ثابت می‌شوند و بیشتر آن‌ها باید در محل پروژه آورده و مونتاژ شوند. جرثقیل‌های ثابت فاقد تحرک هستند؛ اما این نقص را با توانایی بلند کردن بار‌های سنگین‌تر و رسیدن به ارتفاعات بیشتر جبران می‌کنند. این نوع جرثقیل‌ها در طول مدت یک پروژه در محل قرار می‌گیرند.

۶. جرثقیل سقفی (Bridge/Overhead Crane)

ویژگی کلیدی جرثقیل سقفی تعمیر قابل اعتماد و کارآمد است. جرثقیل پل که به‌عنوان جرثقیل سقفی نیز شناخته می‌شود، معمولاً در محیط‌های صنعتی یافت می‌شود. نام آن از این واقعیت گرفته شده است که شبیه یک پلی است که توسط دو تیر فولادی پشتیبانی می‌شود و بار را با بالابر در امتداد پل حرکت می‌دهد. دو نوع جرثقیل سقفی وجود دارد: جرثقیل دروازه‌ای (Gantry) و بازویی (Jib Crane).

جرثقیل‌های دروازه‌ای معمولاً در اسکله‌ها و بنادر کشتی‌ها دیده می‌شوند که محموله‌ها را از کشتی‌ها بلند می‌کنند. جرثقیل‌های بازویی نیز به‌طور دائم بر روی یک ایستگاه کاری نصب می‌شوند و برای کار‌های تکراری استفاده می‌شوند.

۷. جرثقیل سرچکشی (Hammerhead Crane)

جرثقیل‌های سرچکشی از پرکاربردترین جرثقیل‌ها در پروژه‌های ساختمانی هستند. این جرثقیل دارای یک اهرم چرخشی افقی است که بر روی یک برج ثابت قرار گرفته است. چرخ‌دستی در قسمت جلو بازو نگه‌داشته می‌شود و با قسمتی از بازو که به سمت عقب کشیده می‌شود متعادل می‌شود.

بیشتر بخوانید: بهسازی خاک

۸. جرثقیل تلسکوپی (Telescopic Crane)

جرثقیل تلسکوپی دارای سیلندر هیدرولیک برای تغییر طول بازو است. جرثقیل‌های تلسکوپی مجهز به یک بوم (بازو) و یک سیلندر هیدرولیک هستند که به آن‌ها اجازه می‌دهد مانند تلسکوپ تغییر طول دهند. جرثقیل‌های تلسکوپی برای موقعیت‌های مختلف، مانند مشاغل کوتاه‌مدت ساختمانی و همچنین برخی عملیات نجات در هنگام بلایای طبیعی و سایر شرایط اضطراری، بسیار سازگار هستند.

۹. تاور کرین یا جرثقیل برجی (Tower Crane)

تاور کرین دارای قابلیت بلند کردن ارتفاع و وزن است. جرثقیل‌های برجی که معمولاً در ساخت ساختمان‌های بلند مورد استفاده قرار می‌گیرند، ماشین آلات تراکم خاک هستند که قابلیت‌های فوق‌العاده‌ای در بالا بردن ارائه می‌دهند. جرثقیل‌های برجی با ارتفاع، توانایی بلند کردن مصالح سنگین و ویژگی‌های مختلف، ابزاری ضروری برای ساخت یک ساختمان بلند هستند.

کاربرد جرثقیل

جرثقیل‌ها، این شاهکارهای مهندسی بشر، دارای کاربردهایی حیاتی در ساخت و سازهای غول‌پیکر و ابرسازه‌های کنونی هستند. این ابزارهای قدرتمند برای جابجایی و بلند کردن اجسام سنگین در ارتفاعات مختلف به کار گرفته می‌شوند. از ساخت و ساز و معادن گرفته تا بنادر و کارخانجات صنعتی، جرثقیل‌ها نقشی حیاتی در حمل و نقل بارهای سنگین و انجام وظایف گوناگون ایفا می‌کنند.

در ادامه به برخی از مهم‌ترین کاربردهای جرثقیل‌ها اشاره می‌کنیم:

• جابجایی و بلند کردن اجسام سنگین: جرثقیل‌ها قادر به بلند کردن و جابجایی بارهای بسیار سنگین در ارتفاعات مختلف هستند. این قابلیت، آن‌ها را به ابزاری ایده‌آل برای عملیات ساختمانی، نصب و راه اندازی تجهیزات، بارگیری و تخلیه کشتی‌ها وعملیات مشابه تبدیل کرده است.
• حفاری و معدن‌کاوی: جرثقیل‌های مخصوص حفاری و معدن‌کاوی برای استخراج مواد معدنی، بارگیری و تخلیه سنگ‌ها و انجام عملیات حفاری در معادن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• نصب و راه اندازی سازه‌های فلزی: جرثقیل‌ها در نصب و راه اندازی سازه‌های فلزی مانند پل‌ها، سوله‌ها و آسمان‌خراش‌ها نقشی کلیدی ایفا می‌کنند.
• عملیات نجات و امداد و نجات: جرثقیل‌ها درعملیات نجات و امداد و نجات در مواقع بلایای طبیعی و سوانح به کار گرفته می‌شوند.
• بارگیری و تخلیه کانتینرها: جرثقیل‌های مخصوص بارگیری و تخلیه کانتینرها در بنادر و ترمینال‌های حمل و نقل برای جابجایی سریع و ایمن کانتینرها مورد بسیار ضروری و حیاتی هستند.

در نتیجه

در این نوشته سعی بر این شد با بررسی انواع جرثقیل از نظر کارکرد و جایگاه آن در صنعت، با آن‌ها بیشتر آشنا شوید و در نهایت عملکرد موثرشان را زیر ذره‌بین برده تا از اهمیت آنان در دنیای رو به پیشرفت کاسته نشود.