آرماتوربندی چیست؟ نکات مهم و مراحل صفر تا صد آرماتور بندی ساختمان

آرماتوربندی یکی از مراحل مهم ساختمان‌سازی است که عدم رعایت نکات اصولی آن می‌تواند منجر به خسارت‌های جبران‌ناپذیری شود. آرماتور به میلگردهایی می‌گویند که به صورت شبکه‌ای به یکدیگر متصل شده و در سازه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. با ما همراه باشید تا شما را با انواع روش‌های آرماتوربندی و اصول اجرای آن آشنا کنیم.

آرماتوربندی چیست؟

برای آرماتور بندی، میلگردها را تغییر می‌دهند تا برای استفاده در بتن آماده شوند و در این حالت به آن‌ها آرماتور می‌گویند. استفاده از آرماتورها باعث افزایش استحکام و مقاومت سازه می‌شود. به فرآیندی که طی آن، این آرماتورها را برش داده و به یکدیگر می‌بندند و طبق نقشۀ مهندسی در کنار هم می‌چینند آرماتور بندی می‌گویند که قبل از قالب‌بندی و بتن‌ریزی استفاده می‌شوند. گاهی اوقات علاوه بر آرماتوربندی اصلی از آرماتور بندی ثانویه هم استفاده می‌شود تا استحکام سازه بیشتر شود و به آنها آرماتورهای تقویتی نیز می‌گویند.

مراحل اجرای آرماتوربندی

برای اینکه آرماتور بندی به بهترین شکل انجام شود باید مراحل زیر به دقت طی شود. نکته‌ای که باید با آن توجه کنید این است که برای افزایش استحکام و طول عمر مفید ساختمان، بهتر است قبل از شروع پروژه آزمایش کنترلی نیلینگ و انکراژ صورت گیرد.

1. جمع‌ آوری اطلاعات و طراحی پروژه

با استفاده از نقشه‌ها و جزئیات است که می‌توان نوع میلگرد، فاصلۀ میلگردها و نحوۀ چینش آنها را مشخص کرد.

2. مشخص کردن میلگرد مورد نیاز

انواع مختلفی از میلگردها مانند میلگردهای خاموت، میلگردهای گوشه‌ای، میلگردهای عصایی شکل و … وجود دارند که قبل از آرماتوربندی با توجه به نوع پروژه باید تهیه شوند.

3. مشخص کردن روش آرماتوربندی

در این مرحله باید مشخص شود که میلگردها باید با سیم‌های فولادی بسته شوند و یا به صورت سیم‌هایی که انتهای آن‌ها به شکل حلقه درآمده است.

4. مشخص کردن محل دقیق بتن ریزی

پس از تعیین محل قرارگیری تجهیزات برق و لوله‌کشی، محلی که قرار است بتن ریزی شود باید به دقت مشخص شود.

5. مشخص کردن نحوه ی قرارگیری میلگرد و بتن

نحوۀ قرار گرفتن آرماتور در سازۀ بتنی بسیار مهم است. گاهی برای قسمت زیرین آرماتور از عایق استفاده می‌کنند تا از رسیدن رطوبت به آن جلوگیری شود.

6. اتصال میلگرد ها به یکدیگر

با استفاده از نقشه، محل قرارگیری میلگردها مشخص شده و به نوعی که مقاومت سازۀ بتنی حفظ شود به هم بسته می‌شوند.

7. انتخاب گره مناسب برای بستن میلگرد ها

می‌توان میلگردها را به صورت یک شبکه به یکدیگر متصل کرد و سپس آن را در قالب قرار داد. برای گره زدن میلگردها می‌توان از دستگاه‌های اتوماتیک استفاده کرد. انواع گره‌های لغزان، صلیبی، پشت گردنی و اصطکاکی برای گره زدن میلگردها وجود دارد.

پیشنهاد مطالعه: اختلاط عمیق خاک

روش های آرماتوربندی و کاربرد آن

آرماتوربندی در هرکدام از بخش‌های بتنی به صورت جداگانه انجام می‌شود:

آرماتوربندی ستون

برای آرماتور بندی ستون‌ها، آرماتورهای طولی باید برش داده شده و به ریشۀ ستون در پی ساختمان وصل شوند. روش‌های اتصال آرماتورها به ریشۀ ستون عبارتند از:

• فورجینگ
• کوپلینگ
• اورلپ

فورجینگ یک روش جوشکاری است که در اتصال سر به سر میلگرد استفاده می‌شود. کوپلینگ یک قطعۀ انعطاف‌پذیر است که برای اتصال استفاده می‌شود. اورلپ نیز زمانی استفاده می‌شود که به میلگردهای طویل 40 متری برای ساخت یک سازۀ بزرگ نیاز باشد و چون محصولات کارخانه جوابگوی رفع این نیاز نیستند از اورلپ استفاده می‌شود که در لغت به معنای هم‌پوشانی است.

در انتها آرماتورهای عرضی را باید جایگزاری کرد که پس از نصب آرماتورهای طولی در جای خود قرار می‌گیرند. خاموت‌ها و تنگ‌ها جزء آرماتورهای عرضی مورد استفاده در ستون‌ها هستند.

آرماتوربندی دیوار بتنی

در طول فرآیند اجرای سازه که مهم‌ترین بخش پروژه است، آرماتور بندی دیوار و ستون به یکدیگر شباهت دارد و می‌توانند همزمان با هم انجام شود. قبل از بتن ریزی باید آرماتورهای انتظار به هم بسته شوند که این کار توسط یک و یا دو آرماتور افقی انجام می‌شود. پس از بتن ریزی، آرماتورهای طولی را به فوندانسیون وصله می‌کنند. سپس آرماتورهای افقی نیز با برش دیوار و خم 90 درجه در دو انتها، بر روی آرماتورهای طولی قرار می‌گیرند. در آخر نیز آرماتور بندی افقی و بستن آرماتورها انجام می‌شود.

آرماتوربندی تیر بتنی و سقف

آرماتور بندی دو قسمت تیر و سقف باید به صورت همزمان انجام شود. برای این قسمت ممکن است از آرماتورهای طولی، عرضی، آرماتورهای اتکا و یا ادکا برای سقف تیرچۀ بلوک، آرماتور ممان منفی، آرماتور حرارتی و آرماتور دال راه‌پله استفاده شود.

کاربرد آرماتورهای طولی و عرضی که در راستای تیر و در نزدیکی سطح بتن قرار داده می‌شوند برای افزایش تحمل کشش است.

آرماتور بندی فوندانسیون

پس از اینکه محل قرارگیری ستون‌ها مشخص شد، نوبت به آرماتوربندی فوندانسیون می‌رسد. سیستم آرماتور بندی فوندانسیون با توجه به عمق و میزان بار وارده ممکن است به صورت مش تحتانی یا ترکیب مش تحتانی و فوقانی باشد.

اصول اجرای آرماتوربندی

برای اجرای صحیح این کار لازم است که اصول زیر را مدنظر داشته باشید:

1. در آرماتور بندی ستون‌ها لازم است که به محل نصب وصله دقت کنید
2. در آرماتور بندی تیرها به فاصلۀ خاموت‌ها از یکدیگر توجه کنید
3. آرماتورهای بالایی فوندانسیون باید با استفاده از آرماتور خرک نگه داشته شوند
4. پس از بتن‌ریزی، آرماتورهای بیرونی باید به میزان مشخصی با بتن پوشیده شده باشند
5. در آرماتور بندی ستون اگر سطح مقطع ستون کاهش یافت باید آرماتورهای طولی با شیب مشخصی خم شوند
6. در تراز نهایی، آرماتورهای طولی ستون‌های میانی باید به سمت داخل ستون با خم 90 درجه مهار شوند
7. خرک نباید روی بتن قرار بگیرد. این مسئله باعث می‌شود که رطوبت به آرماتورهای پی ساختمان برسد و باعث آسیب دیدن آنها شود
8. در پی ساختمان به محل دقیق آرماتورهای انتظار در اسکلت توجه کنید
9. آرماتورها باید قبل از بتن‌ریزی طبق نقشه در جای خود قرار بگیرند و بسته شوند. به طوریکه از جابجایی آنها پیشگیری شود
10. قطر، تعداد و طول آرماتورهای طولی، قطر میلگردهای عرضی و فاصلۀ بین آنها، جزئیات قلاب‌ها، جزئیات و محل وصله‌ها، جزئیات و نحوۀ آرماتوربندی نیز جزء اصولی هستند که باید رعایت شوند.

نکات مهم قبل از شروع آرماتور بندی

قبل از شروع آرماتوربندی لازم است که به نکات زیر توجه کنید.

1. میلگردی که تهیه می‌کنید باید متناسب با نقشۀ ساختمان و طبق نظر مهندس طراح باشد. میلگردها بر اساس شکل ظاهری، جوش‌پذیری و میزان مقاومت انواع متفاوتی دارند.
2. زمان خرید میلگردها به سالم بودن و تمیز بودن آنها توجه کنید.
3. قبل از شروع مرحلۀ بتن‎ریزی باید میلگردهای فولادی به یکدیگر متصل شوند.
4. کیفیت و نسبت‌های ترکیب مصالح بتن، ساعت ساخت و ریختن بتن، شرایط جوی، بار اعمال شده بر روی کف، دیوارها و سایر قسمت‌ها باید مشخص شود.

مزایا و معایب آرماتوربندی

استفاده از آرماتور بندی مزایا و معایب زیادی برای ساختمان دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

مزایای آرماتوربندی

• استفاده از آرماتور بندی قبل از بتن‌ریزی باعث افزایش مقاومت بتن در برابر نیروهای برشی و کششی می‌شود.
• آرماتور بندی را به اشکال متعددی می‌توان طراحی کرد.
• بتن و آرماتور در کنار هم، در برابر آب و آتش و سایر خطرات مقاوم‌تر می‌شوند.
• مقاومت ساختمان با آرماتور افزایش می‌یابد.
• هزینۀ نگهداری بتنی که مجهز به آرماتور بندی شده باشد کم است.
• آرماتور بندی از انحراف ساختمان جلوگیری می‌کند.

معایب آرماتور بندی

• هزینۀ نصب بالاست.
• عملیات اجرایی آرماتور بندی دشوار است.
• تعمیر آرماتورها پیچیده است.
• آرماتورها نسبت به خوردگی و زنگ زدگی حساس هستند.
• وزن سازه بعد از آرماتوربندی خیلی زیاد می‌شود.
• طراحی آرماتوربندی بسیار دقیق است و اصول زیادی باید رعایت شود.

هزینه ی آرماتوربندی و عوامل تاثیرگذار در آن

قیمت آرماتوربندی به صورت محاسبۀ قیمت هر کیلو و یا قیمت هر متر مربع آرماتوربندی محاسبه می‌شود. عوامل زیادی ممکن است روی قیمت آرماتوربندی تاثیر بگذارند که در ادامه به چند نمونه از آنها اشاره شده است:

• میزان عوارض تعیین شده بر روی مواد اولیۀ تولید محصولات فولادی
• روند نرخ دلار آزاد و دلار نیمایی
• روند قیمت‌های جهانی محصولات فولادی
• بودجۀ اختصاص داده شده به بخش عمرانی
• وزن میلگرد
• میزان میلگرد مورد نیاز
• هزینۀ خاک‌برداری، خرید بتن، دستمزد آرماتور بندی و ….

سخن آخر

در این مقاله‌ی شرکت مهندسی ابرند دربارۀ آرماتوربندی که جزء مراحل بسیار مهم در ساختمان‌سازی است صحبت کردیم. علاوه بر این کار روش‌های دیگری هم برای تقویت بتن در برابر کشش وجود دارد. شما می‌توانید برای ساختمان خود با توجه به معایب و مزایای ذکر شده و میزان هزینۀ آرماتوربندی تصمیم بگیرید. برای انجام امور عمرانی می‌توانید از مشاوره و خدمات متخصصان مجرب شرکت ابرند کمک بگیرید.