نامناسب ترین خاک برای ساخت و ساز – خاک نباتی

خاکبرداری از مهم‌ترین اقدامات برای شروع عملیات ساختمانی است که باید به درستی انجام شود. یکی از مهم‌ترین نکاتی که برای حفاری و خاکبرداری باید مورد توجه قرار بگیرد، تشخیص نوع خاک است. در این مطلب قصد داریم اطلاعات کامل و دقیقی درباره ویژگی‌های خاک نباتی و روش‌های بهسازی و تثبیت آن در اختیار شما قرار دهیم. پیشنهاد می‌کنیم خواندن ادامه این مطلب را از دست ندهید.

محورهای فعالیت و ارائه خدمات شرکت مهندسی عمران ابرند دربخش های میخکوبی و نیلینگ، تاپ دان، مهار متقابل، خاک مسلح و …می باشد .

 

خاک نباتی چیست؟

انواع مختلف خاک با ویژگی‌های متنوع در طبیعت وجود دارد. خاک نباتی که با نام خاک فرسوده هم شناخته می‌شود، یکی از خاک‌های موجود در طبیعت است که از مواد آلی و بقایای گیاهان تشکیل شده است.

ویژگی‌ ظاهری خاک فرسوده این است که رنگ کبود یا تیره‌ای دارد و بقایای گیاهی نظیر ریشه، برگ یا تکه‌هایی از ساقه در آن مشاهده می‌شود. به طور معمول قسمت زیرین زمین‌های کشاورزی، خاک نباتی دارند. زیرا این خاک‌ها از تجزیه مواد آلی و پسماندهای گیاهی تشکیل می‌شوند.

ویژگی بااهمیت دیگر خاک نباتی این است که قابلیت بالایی در جذب آب دارد که موجب سستی آن می‌شود. اهمیت شناخت خاک نباتی در عملیات ساختمان‌سازی این است که نمی‌توانند فشار و بار سازه‌ها را تحمل کند  و پروژه‌های ساخت و ساز و گودبرداری را با شکست مواجه می‌کنند.

بیشتر بخوانید:همه چیز در رابطه با آزمایشات و بررسی خاک در پروژه های عمرانی

چرا خاک نباتی برای ساخت و ساز مناسب نیست؟

مطابق ادعای مهندسان، خاک فرسوده  از نامناسب‌ترین خاک‌ها برای ساخت و ساز است و نمی‌توانیم از ساختمانی که روی این خاک بنا می‌شود، انتظار ایمنی داشته باشیم. زیرا مقاومت برشی خاک نباتی کم است و موجب سستی بیش از حد آن می‌شود، در نتیجه به احتمال زیاد، ساختمانی که روی آن بنا شده، نشست پیدا می‌کند و خسارت جانی و مالی به جا می‌گذارد.

از دیدگاه مهندسی عمران، برای اینکه ساخت و ساز با مشکل مواجه نشود، لازم است خاک مقاومت برشی و ظرفیت باربری بالایی داشته باشد و در برابر بارهای سازه مقاوم و ماندگار باشد. همچنین تغییرات حجمی خاک در اثر انقباض و انبساط نباید زیاد باشد.

تراکم پذیری بالا و تاثیر تغییرات رطوبتی خاک فرسوده یا نباتی باعث شده ساختمان‌سازی در منطقه‌ای با این خاک، اصلا اقدام مناسبی نباشد و مهندسان را به فکر تثبیت و پایدار سازی خاک بیندازد.

پایدارسازی گود و انواع روش های آن در ابرند.

شیوه‌های تثبیت و پایدار سازی خاک نباتی

در پروژه‌های عمرانی ساختمان‌های مسکونی، تجاری و اداری، راهسازی و احداث خطوط انتقال نفت و گاز و آب‌رسانی، فشار زیادی به خاک وارد می‌شود و خاک باید قابلیت تحمل این وزن را داشته باشد.

مطابق مقررات ملی ساختمان، در صورتی که میزان خاک نباتی در زیر پی بیشتر از 3 درصد باشد، باید پیش از ساخت پی و آماده‌سازی آن خاک برداشته شود یا به روش مناسبی بهسازی شود. بهترین روش پایدار سازی خاک، روشی است که از لحاظ تکنیکی و اقتصادی مناسب و به صرفه باشد.

شیوه‌های مختلف پایدارسازی خاک فرسوده شامل موارد زیر است.

• جایگزینی با خاک مقاوم

اولین قدم برای زیرسازی پروژه‌های عمرانی، انجام اقدامات خاکبرداری و خاکریزی برای رسیدن به تراز مورد نظر است. برای آماده کردن تراز مورد نظر، لازم است خاک نامرغوب و نباتی برداشته شود.

در زمین‌های چمنی که پوشش نازک علفی دارند باید به میزان 15 سانتی‌متر از خاک نباتی برداشته شود. اما در زمین‌های کشاورزی و جنگلی که میزان مواد آلی گیاهان بیشتر است، باید میزان بیشتری از خاک برداشته شود تا بستر برای ساخت و ساز آماده شود.

با اینکه راه حل متعارف روبرو شدن با خاک نباتی، برداشت و جایگزینی آن با خاک مقاوم است، اما اقدام پرهزینه‌ای است. همچنین خاکبرداری و انتقال آن به محل دیگر در برخی از مناطق کار سختی است و ممکن است بخشی از خاک زیر آب‌های زیر زمینی باقی بماند و امکان خاکبرداری آن وجود نداشته باشد.

مناسب‌ترین راه‌ها برای تثبیت خاک فرسوده شامل موارد زیر است.

• پیش بارگذاری

یکی از بهترین روش‌ها برای تثبیت خاک نباتی، پیش بارگذاری است. متراکم سازی خاک در اثر فشار عمودی پیش از ساخت سازه، پیش بارگذاری نام دارد که در مقاوم سازی خاک تاثیر بسیاری دارد. پیش بارگذاری به شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود. پیش بارگذاری به وسیله خاکریز یا توسط ایجاد مکش یا به وسیله زهکش‌های قائم پیش ساخته انجام می‌شود.

نوار زهکش با لوله فولادی که نقش محافظتی دارد تا عمق مورد نظر در داخل خاک هدایت می‌شود و با بیرون آوردن لوله زهکش در خاک باقی می‌ماند. زهکش‌های قائم پیش ساخته که عرض 95 تا 100 میلی متر و ضخامت 3 تا 5 میلی متر دارند، مسیری برای زهکشی فراهم می‌کنند.

در صورتی که زهکش‌های قائم، در فاصله‌های نزدیک به هم نصب شوند، موجب کوتاه کردن مسیر حرکت آب و افزایش سرعت زهکشی و تحکیم خاک می‌شوند.

• تثبیت شیمیایی خاک نباتی

برای مقاوم سازی خاک نباتی می‌توان از تثبیت شیمیایی با آهک، سیمان، گچ، خاکستر و ذغال سنگ هم استفاده کرد تا خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بهبود پیدا کند و ظرفیت باربری افزایش پیدا کند. همچنین با تثبیت شیمیایی می‌توان خاصیت اسیدی خاک را کاهش داد.

البته باید دقت داشته باشیم که اضافه کردن این تثبیت کننده‌ها باید در حدی باشد که توجیه اقتصادی داشته باشد و هزینه‌ها را به میزان غیر متعارفی بالا نبرد. همچنین شرایط نگهداری و مدت زمان مورد نیاز برای تثبیت شیمیایی هم بر مقاوم سازی خاک موثر است.

• سولجر شناور

یکی از اقدامات موثر برای مقاوم کردن خاک نباتی، استفاده از سولجر شناور و میخ کوبی درخاک است. در عملیات اجرایی گودبرداری شهری، در قسمت حیاط ساختمان، 1 تا 2 متر از دیوار از خاک نباتی تشکیل شده است که باید با تمهیداتی بهسازی و پایدار شود.

پایدارسازی و تثبیت خاک نباتی با روش دیوار برلنی، یا سولجر پایل از اقدامات مناسبی است که باعث می‌شود خاک در برابر فشار سازه مقاوم شود و نشست نکند. این شیوه نسبت به شیوه های دیگر مقاوم سازی، هزینه مناسب‌تری دارد و به راحتی و در مدت زمان کوتاهی اجرا می‌شود.

ایمنی هرچه بیشتر سازه خود را با پایدارسازی گود در ابرند محقق کنید.

جمع بندی

خاک بستر سازه‌های مختلف، به دلیل ترکیبات، پایداری و مواجهه با رطوبت اهمیت زیادی دارد. به طوری که اجرای موفق عملیات‌ ساختمانی، در گرو تشخیص و اقدام مناسب در جهت تثبیت خاک سست است. در این مطلب سعی کردیم به منظور تامین ایمنی و یکپارچگی ساختمان، خاک نباتی و ویژگی‌های آن را معرفی کنیم. امیدواریم این اطلاعات برای شما مفید باشد.